۲ بامداد امروز - سه‌شنبه ۲۷ شهریور - جاده یزد - طبس شاهد صحنه دلخراش واژگونی یک دستگاه اتوبوس اسکانیا با ۴۶ سرنشین بود که متاسفانه ۱۰ نفر از مسافران در دم جان خود را از دست دادند.

این حادثه که ۳۶ مصدوم به همراه داشت و هنوز گزارشی دقیقی از وضعیت مصدومان وجود ندارد، به گفته رئیس پلیس راهور ناشی از خروج اتوبوس از مسیر اصلی و حرکت در مسیر اختصاصی یک معدن بود.

البته پلیس راهور فراجا اعلام کرد که علت اصلی و عامل دقیق حادثه تا پایان امروز مشخص و اطلاع رسانی خواهد شد که البته در نتیجه حادثه تغییری ایجاد نخواهد کرد.

اما همانطور که گفته شد یکی از عوامل تاثیرگذار در این حادثه حرکت در جاده‌ای بود که اصلا برای تردد اتوبوس مناسب نبوده و عملاً جاده‌ای معدنی شناخته می‌شود.

پرسش اصلی اینجاست که آیا انحراف وسایل حمل و نقل عمومی به صورت برخط رصد می شوند یا خیر؟ اگر نمی‌شود باید پرسید که چرا با وجود استفاده پلیس و سازمان حمل‌ونقل جاده‌ای از تکنولوژی های مختلف و همچنین پیشرفت‌های تکنولوژیک موجود، تغییر مسیر یک اتوبوس مسافربری با ۴۶ سرنشین به صورت برخط و لحظه‌ای رصد نشده است؟

پلیس راهور: رصد برخط وجود ندارد

رئیس پلیس راه فراجا در پاسخ این سوال با تاکید بر اینکه تردد ناوگان حمل و نقل عمومی رصد برخط نمی‌شود، توضیح داد: ارتباط برخط و لحظه‌ای با اتوبوس‌ها و حمل و نقل جاده‌ای در کشور وجود ندارد.

سردار حسن مومنی در ادامه افزود: رصد مسیر حرکت و نوع رانندگی اتوبوس‌ها و دیگر وسائل حمل و نقل عمومی پس از مراجعه به هر ایستگاه پلیس یا مراکز پلیس راه رصد می شود.

وی پاسخی به چرایی این موضوع نداد و گفت: در حال حاضر سامانه موقعیت‌یاب جهانی (جی پی اس) در تمامی وسائل نقلیه وجود دارد اما به معنای ارتباط مستقیم و لحظه‌ای میان پلیس و راننده نیست.

ای کاش حادثه یزد تنها یک تجربه تلخ بود اما طی سالهای اخیر حوادث ناشی از تصادف و واژگونی اتوبوس که عمدتاً به دلیل خطای انسانی و رانندگان است، بارها و بارها زخم‌های عمیقی به خانواده ها وارد کرد که شاید هیچگاه التیام نیابد.

اگر نگوییم هر روز، اما هر هفته شاهد حوادث دلخراش ناشی از تصادف اتوبوس‌ها هستیم که عمده آن مربوط به واژگونی اتوبوس‌ها است. گذشته از عبور برخی از این وسائل نقلیه از مرز فرسودگی، عواملی همچون خواب آلودگی، انحراف از مسیر و رانندگی حادثه ساز و سرعت غیرمجاز عمده دلایل واژگونی اتوبوس ها معرفی شده است.

تقریباً تمامی جاده‌های کشور از جمله مهم‌ترین و پُرترددترین آن یعنی چالوس، هراز، تهران - قم، جاده‌های منتهی به مشهد مقدس زخم مرگ ناشی از حادثه اتوبوس ها را در خاطره دارد. محورهایی که حضور پلیس در آن پررنگ و شبانه روزی است و نباید زحمات شبانه روزی آنها در سرما و گرما با خطاهای انسانی خدشه دار شود.

مرگ ناشی از واژگونی اتوبوس حتی به جامعه رسانه‌ای نیز زخم زد؛ ۲۵ نفر از خبرنگاران رسانه‌های کشور دوم تیرماه ۱۴۰۰ برای بازدید از طرح‌های ستاد احیای دریاچه ارومیه عازم پیرانشهر شدند که اتوبوس آنان عصر همان روز در ۱۵ کیلومتری این شهرستان در منطقه بیگم قلعه پیرانشهر دچار حادثه شد. در این حادثه غم انگیز، ریحانه یاسینی و مهشاد کریمی خبرنگاران پرتلاش و متعهد خبرگزاری‌های ایرنا و ایسنا جان خود را از دست دادند.

بنابر اظهار نظر سخنگوی قوه قضاییه وقت، نتیجه کارشناسی پرونده حادثه اتوبوس حامل خبرنگاران حکایت از این دارد که ۵۰ درصد تقصیر متوجه راننده و ۵۰ درصد مربوط به سایر عوامل و متولیان و مسئولان مختلف است.

بنابراین به نظر می رسد که موضوع رصد لحظه‌ای و آنلاین حرکت اتوبوس ها و هرگونه وسائل حمل و نقل عمومی ضرورت دارد زیرا در کنار خسارت‌های مالی، جان انسان‌ها و شهروندان در معرض خطر بوده که نباید برای حفاظت از آن نباید هیچ ایده‌ای نادیده گرفته شود.

اگر در گذشته این رصد لحظه‌ای امکان پذیر نبود، اما امروزه با وجود پیشرفت های تکنولوژیک، فناوری ماهواره‌ای و جی پی اس، فناوری‌های مخابراتی و همچنین استفاده از رصد کامپیوتری و هوش مصنوعی، رصد لحظه‌ای وسائل حمل و نقل عمومی کار دشواری به نظر نمی رسد و حتی نیازمند نیروی انسانی دائم هم نیست.